Shigeru Ban | Kağıttan Evler

Yıkıcı bir depremden sonra etkilenen alana yardım kuruluşları yetişir diyebilirsiniz, haklısınız ama biri daha hemen oraya gelir. 

Geri dönüşümlü karton tüp kağıtlardan geçici binalar yapan Japon Mimar Shigeru Ban.

Akla ilk aşamada, "Kağıttan bina mı olur! Yanar ya da yağmurdan etkilenir" düşüncesi gelse de yaptığı inovatif yaklaşımın ürünüyle iki sorunun da üstesinden gelmiştir.

İlk yaptığı deneysel geçici yapıların arasında bir tuvalet te bulunmaktadır, hatta tuvalet kağıdı bitmesi durumunda “duvardan bir parça koparmanız yeterli” esprisiyle yaptığı işin en hafif tabiriyle faydasını anlatıyor.

...

Almanya'daki Expo yapısı ve Metz'deki Pompidou Müzesi girişini bu tüplerle tasarladıktan ve birkaç ün getiren iş aldıktan sonra şunu fark eder:

"Eski zamanlardan beri neredeyse mimarların çoğu toplum için çalışmıyor, ayrıcalıklı zengin insanlar için onların güçlerini ve zenginliklerini göstermeye hizmet ediyorlar. Bu yüzden anıtsal mimari ortaya koyarak bizi kiralıyorlar. Bu benim en büyük mesleki hayal kırıklığımdır" diyor.

Bu nedenle “kendi iş sürecimize geçici konutları ve felaket yaşamış yerlerdeki çözümleri nasıl dahil edebiliriz?” diye sorguluyor.

...

1994’te bir çoğunuzun izlediği Otel Rwanda filminden hatırlayacaksınızdır.

Sınıra doğru yoğun bir göç dalgasıyla mülteci kampları kurulur. Buradaki ilk BM sığınakları ağaç direklerin üstüne muşamba branda gerilmesiyle başlar, sonra 2 milyon kişi ağaçları kesip ormansızlaşma artınca da çevre sorunları baş gösterir ve metal direkler getirilir ama müşkül durumdaki halk onları söküp satarak paraya dönüştürmeye çalışır ve yine çevredeki ağaçları kesmeye başlarlar. 

Çözüm ise bu kağıt strüktürlü korunaklardır, her birim sadece 50$’a mal olur.

Ardından deprem bölgelerine gider; 

Japonya 1995, Tayvan 1999, Türkiye 1999, Hindistan 2001, Sumatra 2004, Çin 2008, İtalya 2009, Haiti 2010, Yeni Zelanda 2011, Kuzey Japonya 2011 ve nicesi...

‼️6 Şubat depreminden sonra ülkemize yine geldi ve ODTÜ Acil Tasarım Stüdyosu ile protipler hazırlanarak bölgeye gönderildi.

Yaptığı bu yapılar arasında taşınan/dönüştürülen çok olmuştur ama hala kalıcı olanları da vardır. 

Elbette insanlığa bu kadar basit bir çözümle dönüşüm getirmek ödüllere sığmayan bir meslek üstü yaşayan vizyondur.

Onu dinlerken kalplere dokunan şu sözü her şeyi özetliyor diye düşündüm:

“İnsanlar kağıttan bir binayı severse geçiciyi dahi kalıcı yapıya çevirir, sevmezse kalıcı betonarme yapıyı geçiciye çevirir ve yıkar.”