Doğu / Batı

İsviçre'de mimarlık ofisi olan Çinli mimar Xi Zhang şöyle bir tanımla kültürel farklılık hakkında bizi düşündürüyor.

"Bir batı kentinde ulaşmak istediğiniz yeri sorun, size sağ sol diye tarif eder.

Doğuda ise batı doğu ya da dağa ormana diye tarif verir.

Kendinizi baz alarak bir şeyler anlatma eğiliminde olan toplumlar 'benim' sağım solum diye tariflemeye başlar.

Bu benmerkezcil bir toplum olup olmadığını gösterir."

...

Tarihteki hemen hemen tüm batılı mimarları bilme ve sayma nedenimiz de bu olabilir. 

Halen starchitect yani yıldız mimar tanımını batıda bulmamız pek sürpriz değildir. 

Doğuya ait mimar ismi pek bilinmezdi, ta ki Sanayi Devrimi'nden sonrasına kadar.

Burada temel fark ise doğuda insan, doğanın bir parçası olarak konumlanırken, batıda doğayı şekillendirme eğilimindeki insanı bulmamız sanırsam en temel kültürel farktır. 

...

Anlamak için biraz uzak olduğumuz yöntemi yani doğuda mimarinin nasıl yapıldığını da kısaca anlatmak gerekli.

Bir ev yapacaksanız FengShui ustası gelir, doğada konumlanacak yönleri belirler ve zaten neredeyse modüler olan yapı sistemi kolektif bir çalışmayla uygulanır. Keza saray mimarisinde dahi bu nedenle mimar adını pek bilmeyiz.

...

Kültürel farkları mimari üzerinden anlama ve anlamlandırma bakımından tam bir sınırdır diyebilirim.

Tabii ki sorumuz şu:

Bir toplumda insan kendini nereye ve neye göre konumladırır? 

...

Bu yüzyılın başına kadar kültürler bariz olarak ayrılabilirken globalleşme ile kültürler de tek tipe dönüşmeye başlaması kaçınılmaz hale geldi.

Kendimizi de irdeleyerek bitireyim.

Bizde bu mantıktan yola çıktığımızda, caminin yanında, mavi evden dön, parkın ilerisinde gibi insan yapımı yapıların tarifiyle anlatma alışkanlığımızın olması şahsen bana hep ilginç gelmiştir.

Bu acaba neyin karşılığı bu sorunun cevabını da size bırakıyorum.