Tünkut Akata
8 Eyl 2024
Bir köyün kıraathanesi ve meydanı olur, peki ya müzesi olursa ne olur?
Bir köyün kıraathanesi ve meydanı olur, peki ya müzesi olursa ne olur?
Ressam Hüsamettin Koçan tarafından yapılan köy müzesiyle, 2014 yılında Avrupa Konseyi Müze Ödülü almış ve dünya çapında "İlham Veren Müze" olarak anılan Baksı Müzesi'nin hikayesini anlatacağım.
...
Bayburt'ta kendi köyünde, hayatındaki tercihlerinde hep destek olan babasına teşekkür etmek için bir konak yapmaya karar verir.
Oraya bir yerden bir şey götürmek yerine oradaki tecrübelerden bir bina çıkarmak ve hem geleneğe dayalı olan hem de çağımızın ruhunu taşıyan vizyonla, arkadaşı Mimar Sinan Genim ile işe koyulmuş.
Ortasında, oraya ait ama her şeyden de farklı çağdaş bir sergi yapısı. Çeperinde ise çevrede buldukları, "neye tanıklık ettilerse insanlarla iletişim kuran Kınalı Taş cepheli yapılar" ile çevrili atölyeler, konaklama donatıları ve toplanma alanları oluşturulmuş.
Yaparken "müzenin etrafına duvarlar yapın" diyenlere, "buraya rüzgar nasıl giriyorsa insanlar da öyle girsin. İnsana açık, sanatla hayat arasına duvar koymayan bir yer yapalım" demişler.
...
Anadolu’nun hiçbir belirgin güzergahında olmayan bu coğrafyanın ortasında ne ilham veriyor ve neyi farklı yapmışlar?
•Göçe karşı bir hareket oluşturması:
"Sosyal erozyon sorunu var, hemen herkes gurbetçi çocukları. Babamdan gitmeyi, annemden de beklemeyi öğrendim. O yüzden Baksı; gitmeyin, kalın, bakın burada yaşadığınız kendi kültürü içinde mutlu olabilecek imkanlar vardır" diyor.
•Kültür aracılığıyla merkez ile periferi arasında bir köprü kurulması:
"Çağdaş sanatın peşine düşenlere yerel sanatla tanıştırmak hedefleniyor. Müze, hafıza merkezi gibi algılanır ama hayatı zenginleştirmek te güncel hafızalı ve güncel öneriler getirmeyle ortaya çıkar. Eskiden elinde ne varsa onunla sanat yapılmış şu an elimizde teknoloji var video sanatı da yapıyoruz" diyor.
•Müze ile ekonomi arasında bir bağ kurulması:
Yönetim Kurulu'nda Hüsamettin Koçan haricinde hepsi kadın.
Kadın ve çocuk odaklı bir yapılanmayla devam etmekteler. Anadolu’daki kadın varlığını, tarla işlemeden öteye götüren istihdama katan bir yanı var.
•Tamamen dayanışma ile bu müzenin yapılması:
Parası bitince sanatçılar dayanışma sergisi yapmışlar ve para karşılığında emeğini vermeye alışkın olmayan köylülerle de tamamlamışlar.
...
İnsan yaşadığı her dönemde yaşama anlam yüklemek istemiştir. Bunu sanat ve felsefeyle yapar. İçinde bulunduğu çerçeveden çıkarıp tüm uygarlığa katan ve devamlılığı telkin eden bir ortam kurmak gereklidir.
Müzecilik insana doğru gitmektir belki de, insanın gelmesini beklemek yetmez. Hayata "Ben buradayım" demek lazım, hayatı kutlamak, insan hayatına bir sevinç olarak ilave etmek lazım.
O nedenle bir nine bastonuyla eğer konsere gidiyorsa o Baksı'dır.